Στον ίσκιο του μουρέλου

Περί ελευθερίας του λόγου.

Τρία χρονάκια έφαγε ο ιστορικός David Irving από αυστριακό δικαστήριο, επειδή το 1989 είχε δηλώσει ότι δεν υπήρχαν θάλαμοι αερίων στο Auschwitz.

Όταν είχε καταδικαστεί στην Ελλάδα ο Jörg Haderer, ο σκιτσογράφος που είχε φτιάξει εκείνο το κόμικ με το Χριστό, μιλήσαν πολλοί (και σωστά κατά τη γνώμη μου) για την ελευθερία του λόγου, η οποία δοκιμάζεται όταν οι απόψεις που εκφράζονται είναι δυσάρεστες σε κάποιους. Παρόμοια ειπώθηκαν και πρόσφατα με τα σκίτσα του Μωάμεθ και τις αντιδράσεις των μουσουλμάνων.

Να λοιπόν που και οι Αυστριακοί κάνουν τα ίδια. Ελευθερία του λόγου, γιούπι, αρκεί να λέτε όμως τα σωστά πράγματα. Παρεπιπτόντως, με βάση τους ισχύοντες νόμους, και στη Γερμανία αν έλεγε ο Irving αυτά που είπε, τα ίδια θα πάθαινε.

Συμπέρασμα δεν είναι εύκολο να βγει. Όπως έγραψε ο Διονύσης Γουσέτης (το άρθρο εδώ), αν πει κάποιος στο διπλανό του ότι η γυναίκα του είναι πουτάνα, τότε μάλλον από το ξύλο που θα φάει θα συνειδητοποιήσει ότι η ελευθερία του λόγου δε μπορεί να είναι απόλυτη. Πού θα μπει όμως το όριο; Ποιά "προσβολή" είμαστε έτοιμοι να δεχτούμε στο όνομα της ελευθερίας του λόγου;

Η πρώτη μου αντίδραση στην περίπτωση Irving ήταν να πω ότι ο ιστορικός πρέπει να είναι ελεύθερος να πει την άποψή του για τα γεγονότα, με βάση τα εκάστοτε στοιχεία που έχει στη διάθεσή του. Από αυτή την άποψη φαίνεται εξαιρετικά άστοχο να κρίνεται ένας ιστορικός στα δικαστήρια. Από την άλλη βέβαια, αν είχα χάσει την οικογένειά μου σε κάποιο θάλαμο αερίων, ίσως να σκεφτόμουν διαφορετικά.

Μια παρένθεση: Κατά σύμπτωση (ή όχι;) προβλήθηκε σε Γερμανικό κανάλι η ταινία "Larry Flint" πριν λίγες μέρες και την είδα για πολλοστή φορά. Για όσους δεν ξέρουν, ο Larry Flint είναι ο εκδότης του αμερικάνικου πορνοπεριοδικού Hustler, το οποίο πολεμήθηκε από συντηρητικούς και θρησκευτικούς κύκλους, απαγορεύτηκε σε κάποιες πολιτείες, όμως τελικά δικαιώθηκε από το ανώτατο δικαστήριο. Η ταινία είναι κατά τη γνώμη μου καταπληκτική, περνάει το μήνυμά της με αμεσότητα και ευθύτητα, με πολύ καλές ερμηνείες και δυνατό ρυθμό.

Πάντως, το να "πολεμήσεις" μια δυσάρεστη άποψη συνήθως έχει αντίθετα αποτελέσματα. Για το Hustler τα δικαστήρια ήταν σίγουρα η καλύτερη διαφήμιση. Εγώ αγόρασα και διάβασα το κόμικ του Haderer μόνο και μόνο από περιέργεια, μετά που είχε ξεκινήσει ο ντόρος. Υπό κανονικές συνθήκες, και με δεδομένη την τσουχτερή τιμή του, δε θα το αγόραζα με τίποτα. Να πω την αλήθεια, ούτε καν αστείο δεν το βρήκα. Αλλά αυτό είναι άσχετο με το θέμα.

Άσχετη είναι και η φωτογραφία. Την τράβηξα ένα γλυκό απόγευμα του Σεπτέμβρη στο λιμάνι της Γένοβας.

posted by μήτσκος @ 9:57 π.μ.